Fabry hastalığı

Hastanız Fabry hastalığı belirtileri mi gösteriyor? Hastanın semptomlarının Fabry hastalığına işaret edip etmediğini öğrenin.

Fabry Hastalığına Dair Farkındalık web sitesine hoşgeldiniz.

Bu sitenin amacı sağlık mesleği mensuplarının Fabry hastalığına dair farkındalığının arttırılmasıdır.

Fabry Hastalığına Genel Bakış

Fabry hastalığı (Anderson-Fabry hastalığı olarak da bilinir), ilk olarak 1898 yılında William Anderson ve Johannes Fabry tarafından tanımlanmış olan genetik bir lizozomal depo bozukluğudur.1 Hastalık, özellikle globotriaosilseramid (Gb3) başta olmak üzere, glikosfingolipitlerin bütün vücuttaki dokular ve organlarda progresif birikmesinden kaynaklanmaktadır.2,3 Bunun sebebi, enzim üretimini kontrol eden X kromozomunun Xq22 bölgesindeki bir mutasyon dolayısıyla α-galaktosidaz (α-Gal) A enziminin eksikliğidir (veya yokluğudur).4–7 Fabry hastalığında α-Gal A eksikliği, dokularda glikolipit birikimine ve/veya kan damarlarında tıkanmaya yol açar.8,9 Lizozomal Gb3 birikimi, özellikle böbreklerde, kalpte, sinir sisteminde ve vasküler intima ve medya tabakalarında görülür.3,10

Lizozomal α-Gal A eksikliği Fabry hastalığının altında yatan nedendir

Lizozomal α-Gal A, Gb3hidrolizini katalize eder.5Fabry hastalığı olan hastalarda bu enzim eksiktir (veya yoktur) ve bunun sonucunda Gb3birikimi meydana gelir.
Gal, galaktoz; α-Gal A, α-galaktosidaz A; Gb3, globotriaosilseramid; Glc, d-glikoz

Epidemiyoloji

Fabry hastalığının tahmini insidansı her 117 000 canlı doğumda 11,2,  Tahmini prevalansı ise 40 000 – 60 000 erkekte 13 ve 20 000 kadında 1’dir4. Fabry hastalığı tahmini olarak, inme geçiren genç bireylerin %0.5-1.2’sinde5,6 ve hipertrofik kardiyomiyopatiye sahip bireylerin %~1–2’sinde rapor edilmiştir.7

Tanımlar

Hipertrofik kardiyomiyopati: Hipertrofik kardiyomiyopati sadece anormal yükleme koşulları ile açıklanamayan artmış  sol ventrikül duvar kalınlığının varlığı ile tanımlanır.
graphic epidemiology of fabry disease
Genel popülasyonda Fabry hastalığının prevalansı

Genetik Sebep

α-Gal geni (GLA) X kromozomunda bulunduğundan Fabry hastalığı cinsiyet ile bağlantılı bir hastalıktır;1–5 GLA genindeki 700’ü aşkın mutasyon Fabry hastalığına neden olabilir.5 En yaygın mutasyonlar, <60 nükleotidin yeniden dizilimini takip eden (%26.8) nokta mutasyonlarıdır (yanlış anlamlı %55.9; anlamsız %11.2)6 Daha büyük yeniden dizilimi olanlar daha nadir görülür (%1.9) ve gen kaybı ile düplikasyonları kapsar.6 Fabry Sonlanım Anketindeki (FOS, Takeda tarafından desteklenen uluslararası kayıt) hastalardan elde edilen sonuçlar bu rakamlarla iyi bir uyum içerisindedir.6

X’e bağlı kalıtım

Fabry hastalığı daha önce X’e bağlı resesif bir genetik rahatsızlık olarak sınıflandırılmıştır; ancak Fabry genini taşıyan kadınlar hastalığın belirti ve semptomlarını gösterebilir. Dolayısıyla, Fabry hastalığı artık ‘X’e bağlı geçiş gösteren şeklinde tanımlanmaktadır ve Fabry genini taşıyan kadınlar için ‘taşıyıcı’ teriminin kullanılması artık uygun olmayabilir.2

Erkekler (X kromozomu üzerindeki yerleşimi nedeniyle) sadece annelerinden mutant bir GLA geni alır ve dolayısıyla Fabry geni için her zaman hemizigottur. Sonuç olarak, erkekler mutant geni sadece kız çocuklarına geçirirler.3 Kadınlar tipik olarak X kromozomlarından birinin üstünde tek bir mutant gen taşır ve dolayısıyla Fabry geni için heterozigotlardır.

Her ne kadar bir kadının her iki X kromozomu üzerinde mutant bir gen taşıması mümkün olsa da, homozigot şekil son derece nadirdir.4 Fabry hastalığı geni bulunan heterozigot bir kadının, cinsiyetleri ne olursa olsun hastalığı çocuklarına geçirme ihtimali %50’dir.3

X’e bağlı özelliğin segregasyonu (hemizigöz baba)

Fabry disease diagram of segregation of X-linked trait (hemizygous father)

X’e bağlı özelliğin segregasyonu (heterozigoz anne)

Fabry disease diagram of segregation of X-linked trait (hemizygous mother)

Açıklamalar

Fabry hastalığı geni bulunan bir kadının cinsiyeti ne olursa olsun çocuklarına bu geni geçirme şansı %50’dir.3
Kusurlu gen X kromozomu üzerinde bulunduğundan, Fabry hastalığı olan erkekler bu geni sadece kız çocuklarına geçirirler.3

Start typing and press Enter to search